viernes, 9 de mayo de 2014

detectan o nacemento dun agujero negro

O 24 de outubro de 2012 observatorios de todo o mundo foron alertados dunha xigantesca explosión estelar, a GRB121024A, que fora localizada horas antes polo satélite Swift da NASA na constelación do Eridano. Con todo, só o Observatorio Europeo Austral, mediante o seu Very Large Telescope (VLT) situado no deserto de Atacama, Chile, puido tomar precisas medidas polarimétricas do fenómeno.

Os datos obtidos desa explosión, que se produciu fai uns 11.000 millóns de anos, permitiron reconstruír como se forma un buraco negro. O traballo, no que participou o investigador Ikerbasque Javier Gorosabel, codirector da Unidade Asociada Instituto de Astrofísica de Andalucia/CSIC-UPV/EHU, publícase na prestixiosa revista Nature.

Non hai outro evento no cosmos que compita en enerxía e intensidade coas explosións estelares nos confíns do universo chamadas LGRBs (do inglés Long Gamma-Ray Bursts): nun segundo un só GRB pode emitir a mesma cantidade de enerxía que a de centos de estrelas como o Sol nos seus 10.000 millóns de anos de vida.

Desde fai xa unha década os astrofísicos posúen fortes evidencias de que os LGRB prodúcense polo estallido de estrelas masivas, astros enormes con masas ata centos de veces maiores que a do Sol e que ademais viran rápidamente en torno a un eixe de rotación.

Como estas estrelas son masivas e viran, non explotan como unha estrela normal, que o fai de forma radial, da mesma forma, por exemplo, en que se desinfla un balón. A implosión destes enormes astros produciría, segundo algúns modelos teóricos, unha monstruosa peonza, é dicir, un remolino similar ao que forma a auga no sumidoiro dun lavabo, ata finalmente formar un buraco negro. A enerxía desprendida por estas xigantescas explosións emitiríase en dúas chorros altamente energéticos que estarían alineados co eixe de rotación da estrela moribunda.

Ademais, todas as estrelas posúen campos magnéticos. Máis aínda si estas viran rápidamente, como é o caso dos LGRB. Así, durante o derrube interno da estrela cara ao buraco negro central, os seus campos magnéticos tamén se arremolinarían en torno ao eixe de rotación desta. E durante o esborralle da estrela produciríase un potente "geiser magnético" que se eyectaría desde a contorna do buraco negro que se vai formando e cuxos efectos sentar a distancias de billóns de quilómetros.

Este complexo escenario facía prever que a luz emitida durante a explosión da estrela debía estar polarizada circularmente, coma se dun tornillo tratásese. E iso é o que, por primeira vez, os autores detectaron desde Chile: unha luz polarizada circularmente que é a consecuencia directa dun buraco negro "recentemente" creado nos confíns do Universo e que confirma o modelo teórico. Ademais, nunca se detectou unha polarización circular óptica en tal alto grado e nunca se detectou nunha fonte tan afastada. Todo iso fai que o GRB121024A sexa un evento extraordinario.

No hay comentarios:

Publicar un comentario